Jean Racine

Racine, Jean (1639-1699). Şair ve oyun yazarı, Jean Racine Kimdir?

Jean-Baptiste Racine, dilinin şiirselliği ve yarattığı karakterlerin inandırıcılığı ile Fransız klasik trajedisinin ustası sayılır. Racine Yunan mitolojisinden, Eski Yunan trajedi yazarlarının oyunlarından ya da tarihten seçtiği oyun kahramanlarını gerçekçi bir biçimde, sanki kendi çağında yaşayanlar gibi düşünen ve davranan kişiler olarak çizmiştir.

La Ferte-Milon'da doğan Racine, küçük yaşta annesiz babasız kalınca Paris yakınlarındaki bir manastırda eğitim gördüyse de, sonradan bu eğitimden koparak edebiyata yöneldi. XIV. Louis'ye yazdığı övgü şiiriyle kralın desteğini kazandı. Daha sonra yazdığı oyunların başarısı üzerine s0ylu sanı aldı.

Eski Yunan trajedisinin klasik biçimini kullanan Racine'in oyunları sarayın koruması altındaki tiyatrolarda, soylulardan oluşan bir izleyici karşısında oynandı. Bu oyunlarda tutkular ile akıl ve erdem arasındaki çatışma trajediyi yaratıyordu. Aklın yolu görev ve sorumluluktan geçtiği için, oyunun sonunda ahlaksal ya da dinsel değerler egemen oluyordu.

Racine'in 1667'de yazmış olduğu Andromak (Andromaque) trajik bir sonla Jean Racinebiten tutkulu bir aşk öyküsünü konu alır. Britannicus, Neron Devrine Ait Manzum Piyes'in (Britannicus; 1669) kahramanları Roma İmparatoru Neron ile iktidar hırsı içindeki annesi Agrippina'dır. Oyun, Neron'u suça ve cinayete iten nedenleri irdeler.

Ünlü Yunanlı komedi yazarı Aristofanes'in Eşek Arıları: Yargıçlar (İÖ 422) oyunundan uyarlamış olduğu Davacılar (Les Plaideurs; 1668), yazarın tek komedisidir. Osmanlı tarihini değiştirerek yazmış olduğu Bayazıt (Bajazet; 1672) ise yıkımla sonuçlanan tutkulu ve kıskanç bir aşk ilişkisinin öyküsüdür.

35 yaşında sanat yaşamının doruğuna yükselen Racine, Yunan mitolojisinden konuları işleyen İphigenie'yi (1674) ve derin, şiirsel bir trajedi olan Phaidra'yı (Phedre; 1677) yazdı.

Racine, başyapıtı sayılan Phaidra sahneye konduktan sekiz ay sonra tiyatroyu bıraktı. Nedeni tam olarak anlaşılamadıysa da, dinsel çevrelerin tiyatroya karşı giderek artan tepkisi altında kalmış olabileceği sanılmaktadır. Bundan birkaç yıl sonra bir dostunun ısrarı üzerine iki trajedi daha yazdı. Ester (Esther; 1689) ve Atali (Athalie; 1691) adlı bu iki oyunun konuları Kutsal Kitap'tan alınmıştı.
Yazara yaşamının son yıllarında kral tarafından Fransa'nın resmi tarihini yazma görevi verildi. Yeniden dine dönen Racine, 20 yaşında dindar bir kızla evlenerek yedi çocuk sahibi oldu. Fransız toplumunda saygın bir yeri olan Racine'in oyunları daha yaşadığı dönemde Fransız tiyatrosunun klasikleri arasına girdi.